Oktyabrın 2-də Bakı Dövlət Universitetində (BDU) Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin, Yeni Azərbaycan Partiyasının və BDU-nun birgə təşkilatçılığı ilə görkəmli dövlət xadimi, Əməkdar hüquqşünas, professor Murtuz Ələsgərovun anadan olmasının 90 illik yubileyi münasibətilə “Azərbaycanda hüquq elminin müasir inkişaf istiqamətləri və tendensiyaları” mövzusunda beynəlxalq elmi-praktiki konfrans keçirilib.
İnterpress.az AZƏRTAC-a istinadən xəbər verir ki, əvvəlcə tədbir iştirakçıları Fəxri xiyabanda Murtuz Ələsgərovun məzarını ziyarət edib, önünə əklil qoyublar.
Konfransdan əvvəl BDU-nun hüquq fakültəsində görkəmli pedaqoqun uzun illər rəhbərlik etdiyi Konstitusiya hüququ kafedrasının qarşısında barelyefinin açılışı olub.
Konfransı açan BDU-nun rektoru, akademik Abel Məhərrəmov görkəmli professorun hüquq elmi sahəsindəki böyük xidmətlərindən bəhs edib. Bildirilib ki, Murtuz Ələsgərovun həyatının böyük bir hissəsi Bakı Dövlət Universiteti ilə bağlı olub. Ona görə də universitetdə Murtuz Ələsgərovun yubileyi ilə bağlı yüksək səviyyəli konfransın keçirilməsinin müstəsna əhəmiyyəti var.
“Belə şəxsiyyətlər xalqımız, millətimiz üçün böyük tapıntıdır. Murtuz Ələsgərov görkəmli ictimai-siyasi xadimlərdən biri idi. O, elm sahəsində, xüsusən hüquq elminin inkişafında çox böyük xidmətlər göstərmiş şəxsiyyətdir. Çoxsaylı qanunvericilik aktlarının işlənib hazırlanmasında, qəbul edilməsində bilavasitə iştirak edib. Eyni zamanda, müəllimlər müəllimi olan Murtuz Ələsgərov maarifçilik tariximizdə dərin izlər qoyub. Onun adı elmimizin, təhsilimizin, dövlətçiliyimizin tarixinə qızıl hərflərlə yazılıb”, – deyə Abel Məhərrəmov vurğulayıb.
Murtuz Ələsgərovun həyatı və fəaliyyəti barədə danışan akademik qeyd edib ki, o, hər zaman öz əqidəsinə sadiqliyi ilə seçilib. Hələ 29 yaşında Bakı Dövlət Universitetinin beynəlxalq hüquq kafedrasını yaradıb və ona rəhbərlik edib. Həmin kafedra bu gün də onun qoyduğu ənənələri davam etdirir və zənginləşdirir.
Akademik bildirib ki, 1993-1996-cı illərdə Bakı Dövlət Universitetinin rektoru olmuş Murtuz Ələsgərov bu təhsil ocağının fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi sahəsində mühüm islahatların əsasını qoyub. Eyni zamanda, həmin dövrdə cərəyan edən mühüm ictimai-siyasi proseslərdə də yaxından iştirak edirdi.
Böyük alim və istedadlı pedaqoq, görkəmli ictimai-siyasi xadim Murtuz Ələsgərovun şərəfli ömür yaşadığını vurğulayan Milli Məclisin sədri Oqtay Əsədov deyib ki, bütün həyat və fəaliyyətini hüquq elminin inkişafına, gənc nəslin təlim-tərbiyəsinə, müstəqil dövlətimizin qurulmasına, möhkəmlənməsinə və inkişafına həsr edən bu böyük insan Azərbaycanın elm və ictimai-siyasi tarixində silinməz izlər qoyub. Azərbaycanda beynəlxalq hüquq nəzəriyyəsinin və məktəbinin yaradıcılarından biri olan Murtuz Ələsgərov beynəlxalq hüquq sahəsində doktorluq dissertasiyası müdafiə etmiş və professor elmi adına layiq görülmüş ilk azərbaycanlı idi. İki yüzdən artıq elmi əsərin müəllifi olan Murtuz müəllim ömrünün 40 ildən çoxunu pedaqoji fəaliyyətə həsr edib. Bu gün bir çox dövlət orqanlarında onun yetirməsi olan yüksək ixtisaslı hüquqşünas kadrlar çalışır.
Parlament sədri qeyd edib ki, Murtuz Ələsgərov Bakı Dövlət Universitetində sıravi müəllimlikdən rektor vəzifəsinədək yüksəlib, Azərbaycanın ictimai-siyasi həyatında baş verən proseslərdə həmişə fəal iştirak edib. Hələ 1988-ci ildə o, süquta doğru gedən Sovetlər İttifaqının aqibətini aydın görür, xalqımızın haqq səsinin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması üçün bütün vasitələrdən istifadə edirdi.
“O dövrdə ulu öndər Heydər Əliyev keçmiş İttifaqın rəhbərliyindən uzaqlaşdırılmış, respublikada ona qarşı çirkin kampaniya başlanmışdı. Heydər Əliyevin əzəmətindən, xalqın öz həqiqi liderinə inamından qorxanlar bu böyük siyasətçinin və dövlət xadiminin yenidən hakimiyyətə gəlməsinin qarşısını almaq üçün hər vasitədən istifadə edirdilər. Bununla əlaqədar qondarma yaş senzi məsələsi ortaya atılmışdı. Məhz belə bir vaxtda Murtuz Ələsgərov respublika prezidenti seçkilərində namizədlər üçün yaş məhdudiyyəti tətbiq edən Konstitusiya maddəsinin ləğv edilməsi üçün respublika parlamenti önündə keçirilən mitinqlərə rəhbərlik edirdi. O vaxt Heydər Əliyev Naxçıvan Ali Məclisinin sədri idi. Azərbaycanın sağlam qüvvələrinin səyləri ilə Ulu Öndərin şəxsiyyəti ətrafında Yeni Azərbaycan Partiyası yaranmış və Murtuz müəllim partiyanın sədr müavini seçilmişdi”, – deyə Oqtay Əsədov xatırladıb.
Qeyd edilib ki, Murtuz Ələsgərov o vaxt mətbuatda dərc olunan məqalələrində və müsahibələrində Heydər Əliyevin Azərbaycanı xilas edə biləcək yeganə siyasi lider olduğunu çəkinmədən bəyan edirdi. Bütün bunlar iqtidarda olanların narazılığına və narahatlığına səbəb olurdu. Nəticədə Murtuz müəllimi qorxutmaq məqsədilə ona planlı hücum təşkil edildi, ağır fiziki xətər yetirildi. Amma Murtuz Ələsgərov sarsılmadı və öz mübarizəsində axıradək qətiyyət göstərdi. 1993-cü il iyunun 15-də böyük siyasi və dövlət xadimi Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıdışı Azərbaycan dövlətçiliyini məhv olmaq təhlükəsindən xilas etdi. Ulu Öndərin ən mühüm addımlarından biri yeni Konstitusiya layihəsinin hazırlanması üzrə komissiyanın təşkil edilməsi oldu. Ölkəmizin görkəmli hüquqşünasları ilə birlikdə Murtuz Ələsgərov da komissiyanın işində yaxından iştirak etdi.
Milli Məclisin sədri bildirib ki, 1995-ci ilin noyabr ayında müstəqil dövlətimizin ilk Konstitusiyası ümumxalq səsverməsi yolu ilə qəbul edildi, ilk dəfə olaraq demokratiya şəraitində Milli Məclisə azad seçkilər keçirildi. Seçkilər nəticəsində 9 siyasi partiyanın, o cümlədən Yeni Azərbaycan Partiyasının nümayəndələri parlamentdə yer aldılar. Murtuz Ələsgərov da Yeni Azərbaycan Partiyasının nümayəndəsi kimi müstəqil dövlətimizin ilk parlamentinin üzvü oldu, 1996-cı il oktyabrın 16-da isə Milli Məclisin sədri seçildi. Onun parlamentə rəhbərlik etdiyi 9 il ölkəmizdə qanunvericilik fəaliyyətinin ən gərgin və eyni zamanda, məhsuldar dövrlərindən birini təşkil edib.
Murtuz Ələsgərovun xidmətləri dövlətimiz tərəfindən yüksək qiymətləndirilib. Ulu öndər Heydər Əliyevin Fərmanı ilə o, “İstiqlal” ordeninə layiq görülüb. Prezident İlham Əliyevin Sərəncamına əsasən Murtuz Ələsgərov Azərbaycanda hüquq elminin və təhsilinin inkişafında xidmətlərinə görə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu ilə təltif edilib.
Azərbaycan Respublikası Baş nazirinin müavini, Yeni Azərbaycan Partiyasının sədr müavini-icra katibi Əli Əhmədov görkəmli dövlət xadimi Murtuz Ələsgərovun böyük və şərəfli ömür yolu keçdiyini qeyd edib, onun Azərbaycan xalqının görkəmli ziyalılarının parlaq nümunəsi olduğunu bildirib. Baş nazirin müavini deyib: “O, Azərbaycan ziyalısına malik keyfiyyətləri özündə birləşdirərək ölkəmizin dövlət müstəqilliyi ideyaları uğrunda daim mübarizə aparıb, müstəqil dövlətçiliyimizin hüquqi əsaslarının yaradılmasında yaxından iştirak edib. Onun bir alim, ziyalı kimi malik olduğu nüfuz xalq hərəkatının ictimai statusunun yüksəlməsində mühüm rol oynayıb”.
Murtuz Ələsgərovun ulu öndər Heydər Əliyevin ən yaxın və sadiq silahdaşlarından biri olduğunu vurğulayan Əli Əhmədov bildirib ki, o, müasir Azərbaycan tarixində özünəməxsus yeri və rolu olan ictimai-siyasi xadim idi. Böyük həyat təcrübəsinə, zəngin biliyə malik Murtuz Ələsgərov hər zaman Heydər Əliyev ideyalarına, Azərbaycanın müstəqillik ideyalarına sədaqət nümayiş etdirib. Bu ideyaların yayılmasında, möhkəmlənməsində müstəsna rol oynayıb. Məhz bu xidmətlər Murtuz Ələsgərovun müasir Azərbaycan tarixində əvəzsiz rolu olan şəxsiyyət olduğunu deməyə əsas verir.
Baş nazirin müavini deyib: “Murtuz Ələsgərov Yeni Azərbaycan Partiyasının təsis olunmasında, təşkilində, inkişafında da xüsusi xidmətlər göstərib. O, Partiyanın formalaşması mərhələsində özünün mübarizliyi, biliyi, bacarığı ilə bu prosesə töhfəsini verib”.
Murtuz Ələsgərovun 90 illik yubileyinə həsr olunmuş beynəlxalq konfransda iştirakından məmnunluğunu ifadə edən Rusiya Federasiyasının Əməkdar hüquqşünası, professor Revol Valeyev Azərbaycanın görkəmli dövlət xadimi ilə bağlı xatirələrindən danışıb. Murtuz Ələsgərovun hüquq sahəsində zəngin biliklərə malik olduğunu söyləyən Revol Valeyev onunla beynəlxalq hüquq sahəsindəki fərqli problemləri müzakirə etdiklərini deyib.
“Murtuz Ələsgərov gərgin iş qrafikinə baxmayaraq, müntəzəm olaraq elmi əsərlər üzərinə işləməyə də vaxt tapırdı. Bu əsərlər həm rus, həm Azərbaycan dilində dərc edilirdi. Mən onun SSRİ-nin bir sıra ölkələrlə imzaladığı müqavilələrə, sazişlərə həsr edilən məqalələrini xatırlayıram. Onun həm də beynəlxalq hüququn digər sahələrinə həsr olunan əsərləri var. Hər zaman enerjili olan Murtuz Ələsgərovun qəlbində xalqına böyük sevgi var idi. Murtuz Ələsgərov cavan alimləri görəndə fəxr edirdi. Bu gün alimlər onun xatirəsini yad edirlər. O, tələbələri üçün böyük müəllim olaraq qalacaq”, – deyə Revol Valeyev vurğulayıb.
Moskva Dövlət Universitetindən gələn qonaqlar adından çıxış edən universitetin prorektoru, professor İqor Kotlobovski Murtuz Ələsgərovun elmi fəaliyyətinə geniş nəzər salıb. Qeyd edib ki, həyatının böyük bir hissəsi Bakı Dövlət Universitetinə bağlı olan Murtuz Ələsgərov yüksək ixtisaslı kadrların hazırlanmasına hər zaman xüsusi diqqət yetirib.
Murtuz Ələsgərovun Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin yaxın silahdaşlarından olduğunu söyləyən prorektor deyib: “ O, Azərbaycanda dövlət quruculuğuna önəmli töhfələr verib. Azərbaycan Konstitusiyasının hazırlanması prosesində yaxından iştirak edib. Beynəlxalq hüquq sahəsində görkəmli mütəxəssis olaraq dövlətin hüquqi əsaslarının, müasir qanunvericiliyin yaradılmasına önəmli töhfələr verib”.
Bildirilib ki, Murtuz Ələsgərov Azərbaycan və Rusiya parlamentləri arasında əməkdaşlığın genişləndirilməsində də yaxından iştirak edib. Ölkələrimiz arasında dostluğun və əməkdaşlığın möhkəmlənməsi sahəsindəki xidmətlərinə görə Rusiya Federasiyasının \”Dostluq\” ordeni ilə təltif olunub.
Ukraynadan olan professor Leonid Timçenko çıxışında Murtuz Ələsgərovun Sovet İttifaqının tanınmış və görkəmli hüquqşünaslarından olduğunu söyləyib. Murtuz Ələsgərovla görüşünü xatırladan professor deyib: “O hər zaman, o cümlədən Milli Məclisin deputatı olduğu zamanlarda da aspirantların elmi mövzuları ilə maraqlanır, praktiki və elmi tövsiyələrini verirdi. Hamı ilə ünsiyyət qurur, səmimi söhbət edirdi. BDU-nun hüquq fakültəsinin dissertasiya şurasının üzvü kimi mənim də Murtuz Ələsgərovla görüşmək imkanım oldu. O gərgin iş qrafikinə baxmayaraq, bizimlə görüşə geniş vaxt ayırdı, elmi mövzularımızla maraqlandı. Ukraynadan və Rusiyadan olan alimlərlə söhbət etdi. Səmimi və maraqlı söhbət alındı”.
Konfransda Gürcüstan Elmlər akademiyasının həqiqi üzvü, akademik Levan Aleksidze videomüraciət vasitəsilə Azərbaycan xalqının böyük ziyalısı ilə bağlı xatirələrini və fikirlərini bölüşüb. Qeyd edib ki, hər zaman beynəlxalq konfranslarda, simpoziumlarda Murtuz Ələsgərovun dəyərli məruzələri maraqla dinlənilirdi. “O səmimi insan, mehriban dost, görkəmli hüquqşünas idi”, – deyə akademik vurğulayıb.
Tədbirdə çıxış edən Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ictimai-siyasi məsələlər üzrə köməkçisi Əli Həsənov Murtuz Ələsgərovun Azərbaycanın nüfuzlu şəxsiyyətlərindən biri olduğunu qeyd edib. “Hələ 1980-ci illərdə o, görkəmli hüquqşünas alim, ziyalı, cəmiyyətimizi maarifləndirən siyasi icmalçı kimi adını Azərbaycan tarixinə yazdırmışdı. Ancaq Murtuz Ələsgərov bununla kifayətlənmədi. Ermənistanın Azərbaycana ərazi iddiaları, Dağlıq Qarabağda baş qaldıran separatçılıqla bağlı yerli mətbuatda və televiziyada, o cümlədən Rusiya mediasında onun geniş, ətraflı şərhləri hər birimizin yadındadır. Murtuz Ələsgərov o dövrdə xalqın müstəqillik mübarizəsinin əsas simalarından biri idi. Onun xalq hərəkatında təmsil olunması bu prosesə sözün həqiqi mənasında yeni məzmun verdi”, – deyə Əli Həsənov vurğulayıb.
Prezidentin köməkçisi bildirib ki, Murtuz Ələsgərov 1992-ci ildə Yeni Azərbaycan Partiyasının yaradılması prosesində də yaxından iştirak edib. O vaxt bütün Azərbaycan xalqı, ziyalıları ulu öndər Heydər Əliyevin ətrafında sıx birləşmişdi. Həmin çətin dövrdə Heydər Əliyevin silahdaşlarının ön sıralarında gedənlərdən biri də Murtuz Ələsgərov olub. Onun hüquqi biliyi, ictimai-siyasi və elm xadimi kimi fəaliyyəti partiya quruculuğuna mühüm töhfələr verirdi. Murtuz Ələsgərov elmi, pedaqoji, ictimai siyasi fəaliyyəti ilə Azərbaycan xalqının qəlbində özünə layiqli yer tutub. Məhz bu fəaliyyətin nəticəsi idi ki, Milli Məclisə seçkilərdə onun namizədliyi dəstəkləndi. O, Azərbaycanda qanunvericilik fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsində böyük xidmətlər göstərib.
Murtuz Ələsgərovun daim gərgin fəaliyyət göstərdiyini bildirən prezidentin köməkçisi deyib ki, Azərbaycan üçün çalışan, onun ictimai-siyasi həyatında mühüm rol oynayan insanlar hər zaman xalqımız tərəfindən böyük ehtiramla anılır. Murtuz Ələsgərov məhz belə insanlardan biri idi.
Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsinin sədri Fərhad Abdullayev vurğulayıb ki, görkəmli ictimai-siyasi xadim, böyük ziyalı, hüquqşünas alim Murtuz Ələsgərov cəmiyyətimizdə özünü təsdiq etmiş, böyük nüfuza malik bir şəxsiyyət idi. O, öz fədakar fəaliyyəti ilə hər zaman xalqına, dövlətinə bağlılığını sübut edib.
Murtuz Ələsgərovla bağı xatirələrini bölüşən Fərhad Abdullayev diqqətə çatdırıb ki, o, hər zaman ətrafında olan insanlara, qayğıkeş dost kimi yanaşır, müxtəlif məsələlərdə yardımçı olurdu. Həm hüquqşünas, həm ictimai-siyasi, həm də dövlətçilik fəaliyyəti ona cəmiyyətdə böyük hörmət və nüfuz qazandırmışdı.
Azərbaycan Konstitusiyasının hazırlanıb qəbul olunmasını Ulu Öndərin xalqımız qarşısındakı misilsiz xidmətlərindən biri olduğunu qeyd edən Konstitusiya Məhkəməsinin sədri deyib: “O zaman ümummilli lider Heydər Əliyevin sədrliyi ilə yeni Konstitusiya layihəsini hazırlayan komissiya yaradıldı. Komissiyaya nüfuzlu hüquqşünaslar, ölkənin sayılıb-seçilən ziyalılar daxil edilmişdi. Əlbəttə ki, Murtuz Ələsgərovun da bu komissiyadakı fəaliyyəti, onun hüquqi yanaşmaları, fikirləri Konstitusiyamızın hazırlanmasında çox önəmli rol oynadı”.
Müstəqil Azərbaycan dövlətçiliyi tarixində Murtuz Ələsgərovun layiqli yerinin və rolunun olduğunu söyləyən Fərhad Abdullayev bildirib ki, görkəmli ictimai-siyasi xadim respublikanın praktiki hüquq orqanları ilə daim sıx əlaqə saxlayır, qanunların və digər hüquqi sənədlərin layihələrinin hazırlanmasında onlara yaxından kömək edirdi. 1998-ci ildə yaradılan Konstitusiya Məhkəməsinin qanunvericilik bazası formalaşdırılarkən də Murtuz Ələsgərovun dəstəyi, fikirləri və tövsiyələri mühüm rol oynayıb. Onun əziz xatirəsi xalqımızın, o cümlədən hüquqşünasların qəlbində daim yaşayacaq.
Murtuz Ələsgərov adına adlı təqaüdçü, hüquq fakültəsinin 4-cü kurs tələbəsi Əkbər Əliyev belə bir görkəmli şəxsiyyətin adını daşıyan təqaüdə layiq görülməsindən qürur hissi duyduğunu ifadə edib.
Sonra konfrans işini bölmə iclasları ilə davam etdirib.
İnterpress.az
