2006-cı ilde Beniluks Azərbaycanlıları Konqresinin təsisçilərindən biri olub. Hazırda Beniluks Azərbaycanlıları Konqresinin (BAK) sədridir. 2 iyun 2016-cı ildə Azərbaycan Prezidenti tərəfindən xalqlar arasında dostluğun möhkəmləndirilməsi və Azərbaycan diasporunun inkişafı sahəsindəki xidmətlərinə görə “Tərəqqi” medalı ilə təltif edilib.
Avrasiya.net-in müsahibi Avropa Azərbaycanlıları Konqresinin idarə heyətinin üzvü, BAK prezidenti Elsevər Məmmədovdur.
– Avropada diaspor sahəsi, quruculuğu ilə məşqul olmaq nə deməkdir, asandırmı, çətindirmi.
– Diaspora işi könül işidir. Bu işlə məşğul olmaq gərək insanların icindən gəlsin. Əgər bu işdə kimlərdənsə nəsə umursansa, nəsə gözləyirsənsə, demək ki, siz bu işdə səmimi deyilsiniz. Diaspora işi ilə məşqul olmaq o deməkdir ki, siz gərək öz həyatınıza, ailənizə, istirahətə ayırdıgınız vaxtınızdan kəsib, bu işlərə sərf edəsiniz. Ona görə də bu iş nə qədər şərəfli bir iş olsa da, bir o qədər də cətin və məsuliyyətlidir. Bu işlərdə cox səbirli olmaq lazımdır, hər yazılanlara, hər deyilənlərə reaksiya verməyə gərək yoxdur, bu məsələlərə cox soyuq qanlı şəkildə yanaşmaq lazımdır. Hər sözdən bir söz cıxartmaga gərək yoxdur, xırda bir problemi böyütmək lazım deyil. Bir insan hamı ücün yaxşı ola bilməz, hamıda bir insan ücün yaxşı ola bilməz. Umumi götürsək, bəli Avropada diaspora fəaliyyəti ilə məşqul olmaq cox cətindir.
– 18 ildir diaspora sahəsindəsiz. Nələr gördüz bu sahədə, kimlərlə üzləşdiz, kimlərlə mübarizə apardız, hansı çətinliklər gördünüz…
– Bu illər ərzində diaspora sahəsində bir cox insanlarla tanış olduq, bir cox insanlarla bərabər calışdıq. Bəzən öz millətimizin nümayəndələri ilə fəxr etdik, bəzən isə əfsuslar olsun ki, cox məyus olduq. Bəzən haqsız yerə tənqid olunduq, amma halbu ki, biz bu işi cox səmimi şəkildə etməyə calışırıq. Biz hə zaman haqlı tənqidləri normal qarşılamışıq və belə tənqidlərdəndə hər zaman nəticələr cıxartmışıq. Amma bəzən də haqsız tənqidlərə də məruz qalırıq. O zamanlar səbirli və təmkinli olmaga calışırıq. Bu uzun müddət ərzində nə qədər əziyyət cəksək də, nə qədər cətinliklərlə üzləşsək də, Azərbaycanın ən kicik uğurunu, Azərbaycanın hansısa bir qələbəsini görəndə, ermənilərin hansısa bir təxribatının qarşısını alanda, inanın ki, cəkilən bütün əziyyətlər, bütün cətinliklər unudulur.
– Necə bilirsiz, Avropada azərbaycanlıların yaratdıqları diaspor təşkilatları arasında birlik, həmrəylik yaranıbmı, yoxsa yenə umu-küsülər mövcuddur
– Mən deməzdim ki, bütün təşkilatlar arasında birlik var, amma bir cox təşkilatlar milli maraqlar naminə bir araya gələ bilirlər. Buna misal, bu il Xocalı soyqırımına həsr edilmiş Brüssel mitinqini deyə bilərik. Demək olar ki, Avropada fəaliyyət göstərən bütün diaspora təşkilatları həmin mitinqdə iştirak etdilər. Həmin mitinqdə azərbaycanlılar öz birlik və bərabərliyini nümayiş etdirdilər. Bir daha hər kəsə Xocalı və Qarabag məsələsində Azərbaycanda fikir ayrılıgının olmadıgını, başda düşmənlərimiz olmaqla hər kəsə göstərdilər. Bununla yanaşı müəyyən təşkilatlar var ki, siyasi mövqeylərini səbəb gərirərək bizimlə bir araya gəlmək istəmirlər. Amma bir şeyi də nəzərinizə catdırım ki, Beniluks Azərbaycnlıları Konqresi (BAK) və Avropa Azərbaycanlıları Konqresi (AAK) hər zaman birlik və bərabərliyin tərəfində olub. Hər zaman hər bir təşkilatla, hər bir insanla dialoq aparmaga, fikir mübadiləsi aparmaga hazır olub.
– Bu gün bizim oradakı diaspor təşkilatları öz sözlərini, mövqelərini ortaya qoyub bir nəticə əldə edə bilirlərmi?
– Avropada Azərbaycan diasporasının formalaşma tarixinə nəzər salsaq, görə bilərik ki, bu müddət ərzində heç də az iş görülməyib. Görülən işlərin bəzilərini sizinlə bölüşmək istəyərdim. Beniluks Azərbaycanlıları Konqresi Azərbaycan həqiqətlərinin Beniluks olkələrində tanıdılmasinda muhum rol oynayıb. Daglıq Qarabag və Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin Belcika, Niderland ve Luksemburq olkələrində mahiyyətinin avropalılara catdırılmasında, Xocali soyqırımına tarixi və hüququ qiymətin verilməsi istiqamətində mühüm işlər görüb. BAK dəfələrlə Brusseldə Avropa Parlamenti və Ermənistan səfirliyi qarşısında coxsaylı siyasi aksiyalar keçirib, rəsmi bəyanatlarla çıxış edib. Azərbaycan Milli Məclisi və Beniluks olkələri parlamentlərarası dostluq qrupları arasında geniş əlaqələr yaradıb. BAK-in Amsterdam və Rotterdam şəhərlərində həftə sonu məktəbləri fəaliyyət göstərir. Konqresimizin və Niderlanddakı Azərbaycan səfirliyinin təşəbbüsü ilə Rotterdam şəhərində “Baku straat” barelyefi, Bakının Qaradag rayonunda isə Rotterdam kücəsi açılıb. Dəfələrlə film festivallarında, turizm sərgilərində erməni təxribatının qarşısı alınıb. “Artsax” markasıyla marketlərd satılan mallar, BAK-ın və Azərbaycanın Haaqadakı səfirliyinin qəti etirazından sonra bütün marketlərdən yıgışdırılıb. Bu il “Qarabag” İdman Klubu Hollandiyada rəsmi qeydiyyatdan keçib. Bu il, mayın 4-də Avropa Azərbaycanlılar Konqresi (AAK), Benilüks Azərbaycanlılar Konqresi (BAK) və Diasaporla İş üzrə Dövlət Komitəsi möhtəşəm bir tədbirə imza atdılar. Niderlandın azadlığı ugrunda alman faşizmə qarşı mübaririzə aparan Hollandiyanın azərbaycanlı Milli Qəhrəmanı Məmməd Məmmədovun (Medo) Osterveik şəhərində anım gününü qeyd olundu. “Medo Niderlanddadır” sənədli filmi nümayiş olundu.
– Azərbaycanda belə bir fikir formalaşıb ki, diaspor təşkilatları ancaq bayramdan-bayrama şəkərbura, paxlava kimi görünürlər. Buna münasibətiniz…
– Bunu edənlərə hec bir etirazımız yoxdur. Əksinə biz onları da alqışlayırıq. Əgər onlar bu yolla Azərbaycanı təblig edirlərsə, buna ancaq sevinmək lazımdır. Kimin gücü nəyə catırsa, kim nə bacarırsa onu da etməlidir. Əgər onlar bunu etməsələr, birazdan ermənilər deyəcək ki, şəkərbura, paxlava da bizimdir. Azərbaycandan bura baxanda bu görülən işlər bəzilərinə cox asan gəlir, amma inanın ki, burada iş görmək heç də elə fikirləşdikləri kimi rahat deyil. Buradakı insanları heç kim məcbur etmir ki, siz bu işi görməlisiniz, buradakı insanlar bu işlərin hamısını könüllü görüllər. Mənim fikrimcə, belə insanlara mənəvi dəstək olmaq lazımdır ki, onlar bu işləri davam etdirsinlər.
– Avropada buradan qaçıb orada sığınacaq alan azəraycanlılar da daxil olmaqla antiAzərbaycan təbliğatı aparan qüvvələr var. Onlara qarşı hansı mübarizə formalarına üstünlük verirsiz və bu effektini verirmi?
– Avropada yaşayan bəzi insanlar öz dövlətinə qənim kəsiliblər. Onlar ücün müqəddəs hec bir şey yoxdur. Azərbaycana qarşı radikal mövqeydə olan insanların konkret öz missiyaları var, Azərbaycanı şərlə, böhtanla, yalanla ləkələmək. Güclü Azərbaycan bunlara və bunların dəstəkçilərinə lazım deyil, bunlara zəif, əldən düşmüş bir Azərbaycan lazımdır. Bunlara qarşı ən gözəl mübarizə, Avropada yaşayan saglam qüvvələrin əl-ələ verib daha da güclü olmasıdır. O zaman bunlar istər, istəməz əriyib yox olacaqlar.
– Erməni lobbisi, diasporası ölkələrinə maddi yardım göstərməkdədirlər, hansısa layihələri maliyyələşdirirlər və s. bununla bağlı yetərincə faktlar var. Bəs bizim təşkilatlar niyə ancaq Azərbaycan dövlətindən kömək gözləməlidirlər. Bunun səbəbləri nədir?
– Tamamilə düzgün buyurdunuz, bu gün erməni diasporası öz dövlətlərinə hər cür dəstək verir və öz dövlətlərindən heç bir şey ummurlar. Ermənilərin Avropadakı diaspora tarixi 100 ildən çoxdur. Bunların bir düşməni var, o da türklərdir, bunlarda türklərə qarşı birlik və bərabərlik olur, içlərindəki kin və nifrət onları birləşdirir, türklərə qarşı mübarizəni qətiyyən dayanmasını istəmirlər, bütün üsullardan istifadə edirlər, bu üsulların içində öz dövlətlərinə maddi dəstək də var. Bundan əlavə biz istəsək də, istəməsək də dini faktor var. Bunlar Avropanın hər yerində, əsasən də kilsələrdə cox güclü təbligat aparırlar.Təbliğat metodu cox sadədir, bizi “Müsəlmalar qırdılar, bizi türklər qırdılar”. Bununla da Avropadakı insanların duyğuları ilə oynayaraq özlərinə hər tərəfli dəstəyə nail olurlar. Azərbaycanlıların Avropa ölkələrinə kütləvi şəkildə gəlmələri son 20-25 ilə təsadüf edir, bu illər ərzində azərbaycanlıların siz dediyiniz kimi güclənib, öz dövlətinə dəstək verməsi mümkün deyil. Yuxarıda siz dediyiniz kimi, heç də hər bir təşkilat Azərbaycan dövlətindən nəsə gözləmir. Başqaları haqqında danışmaq istəməzdim, amma biz hec bir təmənna gözləmədən bu günə qədər fəaliyyət göstərdik, bundan sonra da o qaydada fəaliyyətimizə davam edəcəyik. Öz dövlətimizə, vətənimizə xidmət edəcəyik. Azərbaycan güclü bir dövlətdir, əgər bu gün hansısa bir təşkilata dəstək verirsə, biz onu ancaq alqışlaya bilərik. Avropadakı təşkilatlara başqa dövlətlərin dəstək verməyindənsə, öz dövlətimizin dəstək verməsi məncə daha yaxşı olardı.
– Fikrinizcə, diaspor sədrlərimizin fəaliyyətlərində hansı çatışmazlıqlar var. Ortaya daha effektli iş qoymaq üçün nələri təklif edərdiz.
– Diaspora təşkilatlarının əsas catışmazlıqları, fəaliyyət göstərdiklləri yerli qurumlarla sıx şəkildə işləməməsidir. Bu bizim ücün ən vacib məsələdir. Biz bir siyasi təşkilat olmagımıza baxmayaraq calışırıq ki, bu gün yerli bələdiyyələrlə, tanınmış yerli təşkilatlarla, idman klubları ilə əlaqələri daha da sıxlaşdıraq. Bilirsiz alt yapısı güclü olmayan bir təşkilatın fəaliyyət göstərməsi cox çətindir. Burada problemi hər zaman təşkilat rəhbərlində axtarmaq düzgün deyil. Etiraf edək ki, biz cox çətin bir miillətik. Bizim azərbaycanlılar elə fikirləşirlər ki, təşkilat rəhbərləri bütün işləri özləri görməlidir. Bu tamamən səhv bir fikirdir. Hamı bir olub həmin təşkilat rəhbərlərinə dəstək olmalıdırlar. Ondan sonra da, yeri gələndə həmin təşkilat rəhbərlərindən nəsə tələb edə bilərlər, onları tənqid edə bilərlər. Əfsuslar olsun ki, bu gün bəzi azərbaycanlılar evlərində kompüter arxasıda oturub ancaq dedi-qodularla məşqul olurlar.
– Avropada digər millətləri diasporamıza cəlb edə bilmisizmi? Yəni Azərbaycanla bağlı hansısa bir layihədə onların dəstəyini ala bilirsizmi?
– Bu gün Beniluks Azərbaycanlıları Konqresi (BAK) tək yerli əhaliylə yox, eyni zamanda digər xalqların nümayəndələri ilə çox sıx şəkildə fəaliyyət göstərir. Biz başda Türkiyə diasporası olmaqla, yəhudi, Latviya, Litva, Polşa, Ukrayna diasporaları ilə çox sıx şəkildə işləyirik. Demək olar ki, kecirdiyimiz bütün tədbirlərdə onlar yaxından iştirak edirlər. Qarabagla, Xocalı ilə baglı tədbirlərdə, aksiyalarda bu xalqların nümayəndələrinin iştirakı bizim ücün cox vacibdir. Bizim Rotterdam şəhərindəki “Qarabag İdman Klubu”nda da bir çox xalqların nümayəndələri azərbaycanlılarla bərabər məşqlərə gəlirlər. BAK-ın təşkilatcılığı ilə sentyabr ayında Rotterdam şəhərində Holland dili dərsləri keçiriləcəkdir. Həmin layihələrdə də Latviyadan, Litvadan, Estoniyadan, Bolqarıstandan, Rumıniyadan, olan dostlarımız yaxından iştirak edəcəklər.
– Avropada erməni lobbisi, erməni diasporası tam formalaşıb, tarixi qədimdir, güclüdür, oturuşmuş bir formadadırlar… bu fikirlər həqiqətəndə belədir, yoxsa Avropadan uzaqda olduğumuzdan belə fikirləşirik…
– Biz nə qədər istəməsək də, əfsuslar olsun ki, bu belədir. Biz bu gün Avropada tam örgütlənmiş və dini faktordan məharətlə istifadə edən bir diaspora ilə qarşı-qarşıyayıq. Amma bir məsələni də nəzərinizə çatdırım ki, Avropada Azərbaycan diasporasının tarixi cox gəncdir. Əgər bizim azərbaycanlılar diaspora təşkilatlarına dəstək olsalar, heç olmasa mənəvi cəhətdən, tam səmimi şəkildə sizə deyə bilərərm ki, cçx qısa bir zamanda Azərbaycan diasporası ən güclü diasporalardan birinə çevrilə bilər. Güclü diasporamızın olması ücün biz dayanmadam işləməliyik. Kimin gücü nəyə çatırsa onu da etməlidir. Biri az iş görər, biri çox iş görər, bunun heç bir fərqi yoxdur, əsas odur ki, dayanmayasan, nəsə bir işlər görəsən, cünkü düşmənlərimiz gecə-gündüz bizə qarşı planlar üzərində işləyirlər. Azərbaycandakı media nümayəndələrimizdə Avropada öz dövlətinə və vətəninə baglı olan gercək və səmimi iş görən insanların fəalyyətini oldugu kimi işıqlandırmalıdırlar. Bəzən bizim jurnalistlər bəzi tədbirləri həddindən artıq şişirdirlər, bəzən də görülən cox böyük bir işi kiçildirlər, o işin mahiyyətinin aşagı salırlar. Bu da haqlı olaraq Avropada yaşayan azərbaycanlıların etirazına səbəb olur.
– Avropadakı diasporamız Qarabağ, Azəraycan həqiqətləri ilə bağlı oradakı ermənilər və ermənipərəst qüvvələrlə mübarizədə üstünlük əldə edə biliblərmi….
Deməzdim ki, tam üstünlük əldə ediblər, amma bu günə qədər də az işdə görülməyib. Avropada tam qələbəyə nail olmamız üçün, öz dilimizi və adət, ənənəmizi unutmamaq şərti ilə yerli əhaliyə tam inteqrasiya olmamız bir şərtdir. Yeri gəldiyi zaman avropalılar kimi soyuqqanlı olub, onlar kimi düşünməyi bacarmalıyıq. Biz Avropada birinci nəsil sayılırıq, ikinc nəsil bizdən fərqli olaraq daha da güclü olacaq, ücüncü nəsil isə ikinci nəsildən güclü olacaq. Amma bunların hamısının olması ücün biz bu günkü diasporanın alt yapısını güclü etməmiz lazımdır. Alt yapının güclü olması ücün əsas məsələlərdən biri, Avropada yaşayan azərbaycanlılar Avropada fəaliyyət göstərən həftə sonu Ana dili məktəblərinə dəstək olmalıdırlar. Avropadakı azərbaycnlıların İdman Klublarına dəstək olmaları lazımdır. Avropada fəaliyyət göstərə Cəmiyyətlərə dəstək olmalıdırlar. Bunların hamısını özümüz etməmiz lazımdır, əgər biz bunları edə bilsək, bizim diasporadan güclü diaspora olmayacaq.
İnterPress.Az
